Henryk Dołkowski

Henryk Dołkowski ur. 11 stycznia 1841 r. w Kętach. Był synem kupca i właściciela małego folwarku Kamieńszczyzna Kazimierza Dołkowskiego i Heleny z Krzyżanowskich. Ukończył szkołę normalną w Kętach, a następnie 3 lata uczył się w gimnazjum w Cieszynie. Za namową ojca powrócił do Kęt, gdzie miał zostać kupcem i prowadzić rodzinny interes. Ożenił się z córką Adama Śmiałowskiego, dzierżawcy i poważanego ziemianina. W roku 1875 przyjął od br. Larischa dzierżawę dwóch folwarków Nowa Wieś i Hecznarowice. W zakresie nauk rolniczych był dobrym uczniem swego teścia, który zaszczepił w nim zamiłowanie do rolnictwa. W latach 1874-1877 piastował urząd Burmistrza Kęt. Był też jednym z założycieli Straży Pożarnej w Kętach w roku 1874.

Swoją hodowlę ziemniaków założył w roku 1878, jednak pierwsze 8 lat nie przebiegała pomyślne. Wtedy to powstały 3 rokujące dobrze odmiany: Piast, Dołega i Taczała. O gospodarstwie nasiennym Pana Dołkowskiego, jako pierwszego tego typu w Galicji rozwodzili się autorzy Gorzelnika oraz Tygodnika Rolniczego ubolewając nad znikomym zainteresowaniem odmianami Dołkowskiego w przeciwieństwie do rolników z Prus, którzy kupowali nasiona całymi wagonami. Stanowiło to swoistego rodzaju gwarancję jakości, gdyż rolnictwo pruskie stało znacznie wyżej w używaniu nowatorskich rozwiązań od galicyjskiego. Co więcej ziemniaki Pana Dołkowskiego były sadzone we wszystkich szkołach rolniczych w Monarchii Austriackiej. Dalsze doświadczenia doprowadziły do sukcesów. Już w 1890 wystawiając 60 odmian na wystawie rolniczej w Paryżu zdobył uznanie i medal zasługi. Jednak mimo, że doceniany na zachodzie to  w dalszym ciągu jego odmiany nie cieszyły się powodzeniem w Galicji. 



Zmieniło się to w roku 1891, kiedy to zaraza ziemniaczana spowodowała wielką klęskę nieurodzaju. W Kętach i okolicy przepadły wszystkie ziemniaki z wyjątkiem tych od Dołkowskiego. Potwierdziło to znaczenie jego badań i osiągnięć. Od tej pory sława ziemniaków wyhodowanych przez tego kęczanina rozprzestrzeniła się po całym świecie. Ziemniaki zakupywane były przez rządy państw chcących podnieść kulturę rolniczą wśród włościan, np. w Bułgarii. Zaczął odnosić sukcesy również na wystawach, w tym w roku 1894 w Berlinie, gdzie jego odmiany wytrzymywały spokojnie konkurencję ziemniaków najlepszych hodowców niemieckich. W roku 1893 na wystawie ziemniaków w Hali otrzymał srebrny medal, w rok później na wystawie powszechnej we Lwowie otrzymał państwowy dyplom honorowy. Dalsze wysokie wyróżnienia i nagrody miały miejsce w roku 1901 w Pradze i w 1904 r. w Wiedniu. Według wielu podręczników dotyczących hodowli ziemniaka Henryk Dołkowski jest pionierem w zaprowadzeniu upraw wielu odmian tej rośliny. Niektóre z wyhodowanych odmian rozpowszechniły się i były wykorzystywane w programach hodowlanych innych krajów. Powstały odmiany o polskich nazwach: Piast, Lech, Taczała, Dołega, Karmazyny, Kasztany, Mohorty, a kupcy zagraniczni musieli się ich uczyć. Największe znaczenie miały odmiany: Switeź, Polanin i Busola. Jego celem było otrzymanie odmian wysokoplennych oraz odpornych a zarazę. Od 1905 r. Dołkowscy zajmowali się również pozyskaniem i hodowlą odmian zbóż.

Od roku 1898 prowadził gospodarstwo z synem Wiktorem, który po śmierci ojca przejął rodzinną tradycję rolniczą. Henryk Dołkowski, człowiek skromny i cichy, jak charakteryzowali go współcześni, zmarł 31 marca 1918 r. Pochowany jest na cmentarzu komunalnym w Kętach. Jego grób został staraniem Towarzystwa Miłośników Kęt odnowiony w roku 1999.

Piotr Zalewski pisał o nim: 
„Jego dokonania były rzeczywiście niezwykłe. Wyhodował odmiany konkurencyjne wobec dominujących wówczas niemieckich. Sadzeniaki jego odmian były sprzedawane na Węgrzech, w Niemczech a nawet w Bułgarii. Począwszy od 1890 roku był regularnie nagradzany medalami na wystawach rolniczych. Hodowla Dołkowskiego kontynuowana w okresie międzywojennym przez jego syna i córkę dała polskim rolnikom ponad 100 odmian i była obecna na rynku do 1939 r. tzn. przez lat 60. Takim sukcesem może chyba tylko poszczycić się holenderska hodowla, której odmiana Bintje, dotąd uprawiana, wprowadzona została przez De Vriesa w 1910 ."